Circus Roncalli
Het is het enige circus in West-Europa dat nog per trein reist. Meer dan honderd wagons van het Duitse Circus Roncalli rolden dinsdag 18 mei 2010 Amsterdam binnen. Vervolgens brachten vrachtwagens de deels meer dan tachtig jaar oude circuswagens van het rangeerterrein naar De Boelelaan waar vanaf 22 mei voorstellingen gegeven werden. ,,Het is een enorme logistieke operatie. Onze transporten gaan dwars door Amsterdam”, zegt circusdirecteur Bernhard Paul. Vrijwel alle andere Europese circussen reizen anno 2010 over de weg. ,,Voor Roncalli is dat onmogelijk”, zegt de circusdirecteur. ,,Ons circus is een rijdend museum. De perfect gerestaureerde woonwagens stammen uit de tijd dat circussen nog twee paarden voor hun wagens spanden en zijn dus überhaupt niet geschikt om lange afstanden mee over de weg te rijden.”
Roncalli behoort tot Europa’s laatste grote circussen. Na steden als Moskou, Wenen en Berlijn is de circuslegende nu voor de eerste keer sinds de oprichting in Nederland. Twee treinen brachten de onderneming vanuit Duitsland naar Amsterdam. ,,Treinen hebben veel voordelen”, legt directeur Bernhard Paul uit. ,,De afstanden tussen de verschillende steden die wij bezoeken, zijn vaak groter dan 200 kilometer. Een trein is dan efficiënt. Je kunt precies afstemmen wanneer een transport aankomt en dat maakt een zorgvuldige planning van de tournee mogelijk. We zijn er zeker van dat het circus altijd op tijd arriveert. ” Bij aankomst in een nieuwe stad brengen speciale vrachtwagens en tractoren de wagens naar de circuslocatie. ,,De rijdende keuken wordt altijd als eerste naar zijn plek gereden”, vertelt Paul. ,,Dat is belangrijk voor de mannen die de tent opbouwen. Ze hebben veel energie nodig om de 15 meter hoge tent te plaatsen. Alles verloopt volgens een strakke planning. Vanzelfsprekend zijn ook de wagens waarin de verschillende delen van de tent zijn ondergebracht essentieel. Dat geldt tevens voor de garderobes, de perfect ingerichte werkplaats en de buffetwagen. “Het mooiste circus ter wereld. Zo omschreef de Amerikaanse krant ‘The New York times’ ooit Circus Roncalli. Meer dan 33 jaar geleden ontstond het wonder dat Roncalli heet. Ruim 18 miljoen mensen hebben sindsdien de voorstellingen gezien. Publiek in onder meer Denemarken, Oostenrijk, België en Spanje genoot van de onnavolgbare, romantische stijl die de voorstelling kenmerkt. Roncalli heeft de circuskunst vernieuwd en inspireerde daarmee tal van andere circusbedrijven. Van Zweden tot Italië, van Moskou tot Marokko. Directeur van het circus is de van oorsprong Oostenrijkse Bernhard Paul (61). Naast de dagelijkse leiding, tekent hij ook voor de regie en speelt zelf de clown Zippo. Een ander kenmerk: afgezien van paarden weert Roncalli acts met wilde dieren. Het 33 jaar oude circus doet denken aan een sprookje: met tientallen circuswagens van meer dan 80 jaar oud, een vijftien meter hoge wit-blauw gouden tent en ruim 120 artiesten, medewerkers en muzikanten. ‘Ik wilde het circusgevoel van mijn jeugd terugbrengen’, zegt directeur Bernhard Paul, die het circus in 1975 oprichtte. Daarom heeft Roncalli een kleine tent en reist niet in vrachtauto’s, maar per trein en wonen de artiesten in oude circuswagens.
De loopbaan van Paul begon echter niet in het circus. Hij werkte lang als art director van een groot reclamebureau. Als kind droomde hij al van het circus, een kleurrijke wereld van reizende artiesten die in niets leek op het leven in zijn woonplaats. Hij verzamelde tijdens zijn jeugd alles wat met circus te maken heeft: affiches, programmaboeken en circusmodellen in miniatuur. In 1970 kocht hij zelfs een antieke woonwagen. Dat markeerde het begin van wat zou uitgroeien tot Roncalli. Paul realiseerde stukje bij beetje het circus waarvan hij als kind droomde, de voorstelling die in zijn fantasie al jaren bestond. Hij had een poëtisch circusspektakel voor ogen, een theatercircus of circustheater. Paul wilde het traditionele circus vernieuwen, opnieuw uitvinden. Stukje bij beetje werd zijn wens werkelijkheid. Op 18 mei 1976 ging het gordijn voor de eerste keer open in Bonn. En toen al waren de kritieken in Duitse kranten juichend. Sinds die wereldpremière viert Roncalli grote successen in verschillende landen. Elk circusseizoen bezoeken ruim 500.000 mensen de voorstelling. Roncalli is uitgegroeid tot cultuur, niet alleen gezinnen met kinderen maar ook jongeren, intellectuelen en kunstenaars (onder meer Andy Warhol, Keith Haring, Leonard Bernstein, Sting, Siegfried & Roy, David Copperfield) bezochten de show.
Het publiek geniet van circusacts op het hoogste niveau. Spectaculaire nummers worden afgewisseld door clowneske intermezzo’s, theatrale momenten en ballet. Zo wordt circus meer dan een opeenvolging van losse nummers. Paul maakt tijdens het creëren van voorstellingen gebruik van de vitaliteit van het moderne theater, maar ook van elementen uit de pantomime, kleinkunst en cabaret. Hij contracteerde de light designer van The Royal Shakespeare Company voor de creatie van optimaal licht, de gerenommeerde kostuummaker Lambert Hofer – hij werkte eerder voor onder meer de Engelse Koningin – uit Wenen maakte de uniformen van de rekwisiteurs. Ruim 120 artiesten, medewerkers en muzikanten verzorgen 450 voorstellingen per jaar en realiseren een omzet van gemiddeld 15 miljoen euro. Het Duitse opinieblad ‘Die Zeit’ verwoordde de zegetocht van Roncalli als volgt: ‘Zoals Grock uitgroeide tot koning onder de clowns, zoals Harry Houdini de meest gevierde magiër van zijn tijd werd, zo kan Circus Roncalli als synoniem gezien worden van de vernieuwing van de circuskunst.
foto’s, tenzij anders vermeld; J.H. Zijlstra Trainspecials
Platenhoes gemaakt naar aanleiding van het 25 jaar bestaan van het Roncalli Orchester 
In Duitsland verzorgde de 151-021-3 voor de tractie. Een schone loc voor een schone trein. (verz. Hans Reints) 
In Nederland was de eer aan de 1602 om het eerste deel van de trein te trekken. Je kan niet zeggen dat Raillion hier zijn best heeft gedaan om er iets moois van te maken! Sinds het Europese privatiseringsproces is het gedaan met de extra kortingen voor circussen die per spoor reizen. Roncalli betaalt gewoon de hoofdprijs en krijgt daar ook nog eens een verminderde dienstverlening voor terug. Het is tegenwoordig gewoon een goederentrein. Ze betalen aan de NS (eigenlijk: Railion of een van de andere vervoerders) de kosten voor het vervoer en aan Prorail (en DB-Netz) de kosten voor het inplannen van een dienstregelingspad en de kosten voor het gebruik van de spoorbaan. En dat betreft dan alleen het vervoer van A-naar-B. 
Deel twee van de trein arriveerde een dag later in Amsterdam. De 6466 neemt na aankomst in de Westhaven het rangeerwerk opzig. 
Overzicht van de twee rijen Ks(b)-en die beladen zijn met de circuswagens. 
Voor deze (en andere) klussen staat de Machinist, die tevens rangeerder is, met zijn afstandsbediening aan de voorzijde van de trein zodat zijn uitzicht optimaal is. In dit geval is de standplaats voor op de locomotief. (foto GT) 
Er zijn in Nederland nog maar 6 plaatsen waar spoorwagens geladen en gelost kunnen worden. Amsterdam is er daar een van.(foto GT) 
Het is dat de trein in Amsterdam kan worden gelost (Amsterdam Westhaven). Het laad en lospunt ligt overigens behoorlijk ver van het circusterrein. (foto GT)
Als de trein aankomt is het circus dus nog niet op de plaats waar het eigenlijk moet zijn.(foto GT) 
Na een klein probleempje op de overweg en dit opgelost te hebben, kan het rangeerdeel zijn weg weer vervolgen. 
Er moet nog heel wat werk verricht worden voor dat alle Kb(s)-en leeg zijn! 
Ook het normale werk ging gewoon door. 
Een Kbs kan net twee van deze wagens hebben. Opvallend is wel dat alle circuswagens uitgerust zijn met gewone wielen en banden voor het normale wegverkeer!
Let even op de kettingen waarmee de lading is gezekerd tegen het naar voren en naar achteren rijden. 
De dissel van de circuswagens staat hier, in tegenstelling van wat we Krone en de Amerikanen zagen, onder de wagen gedraaid, hier recht op! 
De kettingen! 
Dat het materiaal oud is bewijzen de modellen van de automobielen wel! 
Ook de open materiaalwagens die de tent en onderdelen voor de piste vervoeren gaan gewoon per spoor. Het is dus zaak deze zo snel als mogelijk te lossen 
Het hulp materieel zoals deze truck, 
Tractor 
Sjofel staan op de Kbs-en 
Zonder een bakje koffie uit het bruine Café dat gaat natuurlijk niet.
Maar ook de inwendige mens mag niet vergeten worden. 
Een heel belangrijke wagen voor het circus, de Kassa!! 
De mens moet zich ook wel eens kunnen terug trekken, niet waar?
en na hard werken is het goed rusten.
De grotere wagens gingen nog maar net op een K wagen. 
Uiteraard moet er ook reclame voor de toko gemaakt worden. Daar is deze wagen met aanhanger voor gedacht. 
Ook deze sleurhut begint al aardig antiek te worden lijk mij. 
Deze behoeven geen twijfel, zij zijn antiek! 
Roncalli staat er om bekent dat zij alles, behalve wilde dieren, bij zich hebben. Zie hier hun eigen kleermakerij voor de talloze kostuums die per voorstelling nodig zijn. 
Van de laad en losplaats is het nog een heel eind door de stad voordat de opbouwplaats is gevonden 
Voor het zware werk worden toch maar enkele nieuwere wagens ingezet. 
Opbouwen van de tent. De masten staan haast op hun plaats. 
Het opgestelde circus (foto, onbekend) 
Hier gaat het dus om. Toch?? (foto Roncalli) 
Afgekeken van de CIWL? (foto Roncalli) 
Mooi, maar hier komen wij niet in!(foto Roncalli)
Ik groet U
Ringling Bros., Barnum & Bailey Circuses in the USA circus Krone circus roncalli