Sherman tank | Sleutel Spoor

P.J.L Laurens

De M4 Sherman was de belangrijkste tank die in de Verenigde Staten ontwikkeld en gebouwd werd om tijdens de Tweede Wereldoorlog ingezet te worden op de verschillende oorlogsfronten.

Ze werd genoemd naar de Amerikaanse generaal William T. Sherman die tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog voor de Noordelijken vocht. De naam van de tank wordt ook afgekort tot Sherman. Er werden meer dan 49.000 stuks geproduceerd en de tank werd ook ingezet door de legers van Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Polen. De M4 Sherman werd in oktober 1942 voor het eerst ingezet tijdens de slag om El Alamein.

Nederland had vlak na de oorlog geen geld voor de aankoop van tanks. Daarom plunderde men de enorme wapendumps maar die door de geallieerden op Nederlands grondgebied waren achtergelaten. Eerst gebruikte men voornamelijk de Canadese RAM-tank, maar al in 1946 waren 57 Sherman Firefly’s “veiliggesteld”. In september 1947 begon men met de opleiding op de Sherman van de eerste bemanningen bij de Cavalerieschool in Amersfoort. De trainingseenheid was het experimentele Proefeskadron Vechtwagens, gevormd op 15 juli 1947 en op 1 november 1948 omgedoopt tot Depot Vechtwagens. Begin jaren vijftig werden het 3e, 4e en 5e Tankbataljon met de Sherman uitgerust. Hiervoor had men niet genoeg Firefly’s en dus werden die aangevuld met oudere typen met een slechtere bewapening zoals het 76 mm- of zelfs 75 mm-kanon. In het kader van een MDAP (Mutual Defense Assistence Program – in feite een eenzijdige hulp) kreeg Nederland van de VS 47 “nieuwe” M4A1’s in bruikleen. Men poogde de eskadrons zo veel mogelijk met tanks van één type uit te rusten. Op 17 maart 1951 stonden 141 Shermans op de inventarislijst, vele in deerniswekkende toestand en eigenlijk alleen nog goed genoeg om onderdelen uit te slopen. Het is niet duidelijk of dit totaal ook de Firefly’s omvatte. Van deze werden er 23 hersteld met onderdelen die, opnieuw, door de VS ter beschikking werden gesteld; van minstens twintig andere (alle M4A2 en M4A3’s) werd het karkas bewaard om in de IJssellinie in te bouwen.

Al bijna meteen, vanaf 1953, werd de Sherman uitgefaseerd voor 658 exemplaren van de Britse Centurion, die de Amerikanen aankochten en aan Nederland in bruikleen gaven. De Sherman Firefly’s werden hierop in 1957 gebruikt om het middelzware tankeskadron in de twee verkenningsbataljons te vullen als aanvulling op de lichte M24 Chaffee; die werden van 1958 af alweer uitgefaseerd voor de AMX 13. Op 2 januari 1959 stonden nog 131 Shermans op de inventaris, waaronder 20 bergingstanks. Een aantal was al ingebouwd in de IJssellinie; van het plan om ook de rest daar in te gieten kwam niets terecht omdat heel die linie gedeactiveerd werd. Het Korps Mariniers nam 31 Shermans met 105 mm-houwitser over als aanvulling op zes stuks die het uit Nederlands-Indië mee terug had genomen; de rest werd gebruikt als oefendoel. Toen de mariniers ook deze laatste voertuigen begin jaren zeventig afdankten, werden enkele tanks informeel door verschillende eenheden overgenomen om in de avonduren als speeltje te dienen voor verveelde dienstplichtigen, met in het achterhoofd de gedachte dat het altijd beter is wél dan géén tank bij de hand te hebben.

De Sherman werd ook gebruikt in de slag om Overloon, waarbij het hele dorp werd vernietigd.

In Ede staat op de Langenberg een M4 Sherman als monument voor de bevrijding van Ede op 17 april 1945; zie Canadese Tank op de Langenberg.

Leverancier model Artitec.

Sherman Tank A4