Geschiedenis
Deze trein is ontworpen door het designbureau van ontwerper Raymond Loewy. Al snel kreeg dit treinstel de bijnaam Koploper, vanwege de verhoogde kop met de machinistencabine. Hierdoor werd het mogelijk een zogenaamde doorloopkop aan te brengen, die na de modernisering van 137 van de 144 treinstellen in de jaren 2005-2011 is verwijderd vanwege de hoge frequentie aan storingen. De gereviseerde treinstellen worden ook wel Intercitymaterieel modern (ICMm) genoemd.
In 1977 zijn de 4001-4007 als prototypes gebouwd door Talbot. Ze werden geïntroduceerd als IC3 en later als ICM-0 om ze te kunnen onderscheiden van de seriebouw. Vanaf 1983 stroomde de vervolgserie 4011-4097 in. Bij deze nieuwere stellen werden diverse zaken anders uitgevoerd dan bij de prototypes. Onder meer de indeling van de ramen (sommige bakken van de prototypes hadden bijvoorbeeld SGM-ramen), vormgeving van bagagerekken, de binnendeuren (automatische schuifdeuren in plaats van klapdeuren bij de bakovergang), de nieuwe serie kreeg dezelfde oranje banken als in de ICR-rijtuigen later kregen ook de prototypes deze banken; voordat dit gebeurde hadden de prototypes ook in de tweede klas individuele stoelen met een rode kleur. De doorloopkoppen van de prototypes werden later zodanig aangepast dat ze koppelbaar waren met die van de seriebouw. Desondanks bleven de verschillen groot en mede daardoor werd de ICM-0 door NS Reizigers te duur bevonden in het onderhoud en daarom in 2003 terzijde gesteld.
ICM-1 en ICM-2
Tussen 1983 en 1990 zijn de driedelige Koplopers 4011-4097 gebouwd. Deze treinstellen hebben twee motordraaistellen (vier aangedreven assen) onder een van de koprijtuigen. De ICM-2’s (4051-4097) hebben geen rijweerstanden maar choppers voor het aansturen van de motoren.
ICM-3 en ICM-4
Tussen 1990 en 1994 zijn vijftig vierdelige Koplopers gebouwd (4201-4250). Door de combinatie van drie- en vierwagenstellen zijn veel meer bakcombinaties mogelijk door het aantal drie- en vierwagenstellen te variëren. 3 (1×3), 4 (1×4), 6 (2×3), 7 (3+4), 8 (2×4), 9 (3×3) enzovoorts. Door deze meer flexibele inzet kon het aantal lege bakkilometers beperkt worden – een bezuiniging die niet ten koste is gegaan van de reiziger of van het personeel.
Deze treinstellen hebben zes aangedreven assen (drie motordraaistellen). De vierdelige Koplopers hadden oorspronkelijk al magneetremmen. De driedelige Koplopers kregen ze in het najaar van 2012 ingebouwd. Van treinstel 4231 was van 1996 tot en met 2007 een tweedeklasrijtuig verbouwd naar eerste klas. Het stel werd daarbij vernummerd tot 4444. Dit treinstel deed tot eind 2006 voornamelijk dienst in de ‘Ambtenarentrein’ 501/502 (Groningen – Den Haag v.v.). Nadat het treinstel weer de normale verhouding 1e/2e klas teruggekregen had, droeg het nog steeds het speciale nummer 4444 tot aan zijn revisie in 2011, toen het zijn nummer 4231 weer terugkreeg.
Kleurstellingen
Tussen 1986 en 2002 waren enkele Koplopers voorzien van totaalreclame. Dit begon als een idee van NS om de opening van de Westtak van de ringspoorbaan om Amsterdam in 1986 (de verbinding tussen Amsterdam CS en Schiphol) luister bij te zetten door twee treinen dezelfde kleuren te geven als vliegtuigen. Hierbij kwam het goed uit dat het treinstel qua vormgeving een beetje leek op een Boeing 747, met aan de voorkant een verhoogde cabine. De 4011 kreeg een KLM-kleurstelling en de 4012 kreeg de kleuren van Martinair. Die werd later aangepast met een cirkel op de neusdeuren, rood bij Martinair en zwart bij KLM. Later hebben Aegon (treinstel 4024, later gevolgd door de 4011 en 4012), Randstad (treinstel 4050) en De Lage Landen (eveneens treinstel 4050) NS betaald om een of meer treinstellen in hun huisstijl te laten rondrijden.
Voor de viering van het 150-jarig bestaan van de spoorwegen in Nederland werd in 1989 treinstel 4083 voorzien van een vrolijke confettibestickering. Daarnaast kreeg het treinstel als eerste stel officieel de naam Koploper op de zijwanden. Op 1 juli reed het treinstel voor een speciale tv-uitzending tegelijkertijd met een TGV-treinstel door Nederland om gelijktijdig in Utrecht aan te komen. Later reed het treinstel nog een speciale jubileumrit op 20 september 1989 tussen Amsterdam en Haarlem (de eigenlijke jubileumdatum). Het treinstel werd in de reguliere treindienst ingezet.
Ter gelegenheid van het WK Voetbal in 1990 werden in juni dat jaar 25 treinstellen op de koppen voorzien van stickers van grote voetballen en oranje strepen. Nadat het Nederlands elftal was uitgeschakeld, was deze bestickering weer snel verdwenen.
In de zomer van 1995 werden treinstellen 4011-4015 voorzien van stickers met het logo van luchthaven Schiphol. Vanaf het ingaan van de nieuwe dienstregeling dat jaar werden de treinen uit Enschede (net als de treinen uit Groningen en Leeuwarden) in Amersfoort gesplitst in een treindeel voor Amsterdam Centraal en een treindeel dat via Amsterdam Zuid naar Schiphol reed. Het was de bedoeling dat genoemde treinstellen de vleugeltreinen van de serie 1600 van en naar Schiphol zouden rijden. Door verstoringen kwamen de treinstellen vaak in andere diensten terecht. Daarom werd de bestickering al snel weer ongedaan gemaakt.
Hoewel het treinstel uiterlijk weinig veranderde werd treinstel 4023 in 1999 een rijdend reclameobject voor het Groninger Museum. Dat jaar werd het interieur van het treinstel door de Italiaanse designer Alessandro Mendini onder handen genomen. Zo werden de banken in diverse kleuren bekleed, kregen bagagerekken, vloeren en deuren nieuwe kleuren en de tussenwanden werden voorzien van verschillende levensgrote kunstwerken. Deze uitvoering heeft het treinstel behouden tot het in 2007 aan de beurt was voor modernisering. De trein was van buiten te herkennen aan de witte deuren en de tekst “er gaat niets boven Groningen” op de voorzijde.
In het kader van 50 jaar Kinderboekenweek is in 2004 treinstel 4028 tijdelijk bestickerd als Kinderboekentrein.
Eveneens in 2004 is treinstel 4241 in het kader van de sponsoring door NS van NOC*NSF geheel in het oranje bestickerd. Vanaf 2005 reden ook treinstellen 4201 en 4240 als Olympisch treinstel. Aan de zijkant van de trein waren sporters in actie te zien. Ook de binnenvloeren van deze twee treinstellen waren hierbij voorzien van bijpassende bestickering.
Op 9 december 2004 reed treinstel 4444 één dag rond met een door TPG Post betaalde bestickering. Aan boord bevonden zich bekende Nederlanders die kerstkaarten voorzagen van decemberwensen. De sterren op de zijkant van de kop zijn wat langer blijven zitten dan de overige bestickering.
In juli 2005 werd treinstel 4210 voorzien van kleine kroontjes met de tekst “Prinses Alexia Express” en op 13 april 2007 werd treinstel 4051 in Groningen voorzien van stickers met de tekst “Prinses Ariane Express”. Hiermee werd de geboorte van de tweede en derde dochter van Prins Willem-Alexander en Prinses Máxima gevierd. Sindsdien heeft tot op heden geen enkel ICM-stel nog bestickering.
Model
Het model is al eerst uitgebracht door Lima dit betrof de serie ICM-0, de schaal is 1/100
Marklin en Trix brachten daarna dit model uit als ICM-1 en ICM-3, de schaal is 1/92