NS 1201 -1225 | Sleutel Spoor

De 1200 is een elektrische locomotief die tussen 1952 en 1998 werd ingezet door de Nederlandse Spoorwegen, van 1999 tot 2009 werd gebruikt door ACTS Nederland BV en van 2010 tot 2015 bij EETC. Deze locomotieven zijn van een Amerikaans ontwerp van Baldwin/Westinghouse. De locs werden door Werkspoor te Utrecht gebouwd, behalve de draaistellen, die in de Verenigde Staten werden vervaardigd.

In dienst bij de NS

De 25 locomotieven serie 1200 werden besteld in 1949 en afgeleverd in 1951-1953. Net als de andere locomotieven uit deze periode waren zij bij aflevering turkoois geschilderd, doch de 1215-1225 werden roodbruin. Vanaf 1954 werden ze overgespoten in Berlijns blauw en vanaf de jaren zeventig werden zij in de nieuwe NS-huisstijlkleuren grijs-geel geschilderd. In het begin van de jaren tachtig kregen de 1200’en een levensduurverlenging. De meest opvallende uiterlijke wijzigingen daarbij waren de gemoderniseerde frontseinen en zijwandroosters. In 1998 gingen de laatste 1200-en bij de NS buiten dienst.

Frontsein

Bij de serie 1200 is eind jaren ’70 het “omgekeerd L”-seinbeeld vervangen door A-seinbeeld door het plaatsen van een derde lamp midden boven op de neus. Soms zat deze lamp in het begin op de neus en later is deze verzonken i de kop. Los bevestigd was de lamp niet die op de kop zat , maar het was gewoon met 3 bouten door de beplating van de neus vast geschroefd.

– In November 1975 start men in de Wph Tilburg met het aanbrengen van een vast A-frontsein op 12- en 1300’en omdat men de dienst met deze lokken op grensbaanvakken wil intensiveren en DB met ingang van de zomerdienst van 1976 de stringente eis stelt van de aanwezigheid van een A-frontsein.
Het betreft het aanbrengen van een vast derde frontsein welke met bouten op de neus gemonteerd werd waarbij opgelet moet worden dat die waterdicht uitgevoerd moesten zijn (De uitvoering zoals hier op de laatste foto uitsnede dus).

– Vanaf Augustus 1976 start men in Wpl Maastricht met het aanbrengen van een beugel op de neusdeur bij 1200’en om een los 3e frontsein op te kunnen hangen omdat de Wph Tilburg het niet gaat redden om alle lokken van een vast 3e frontsein te voorzien voor de bijgestelde eis van DB per 1-1-1977.

– In April 1978 start de Wph Tilburg vervolgens met een constructiewijziging waarbij alle front- en sluitseinen worden aangepast naar de situatie zoals deze reeds aangebracht is bij de verbouwing van de E-lokken 1500. Dit omdat de sluitseinen praktisch op gelijke hoogte waren met het middenfrontsein en dat niet conform het seinregelement van die tijd was.
Daarbij werd, indien aanwezig, het op de neus gemonteerde A-frontsein vervangen en verdiept neus aangebracht (ipv erop gemonteerd) zodat het meer ergonomische verantwoord was om een lampje te vervangen.
Tevens word de diameter van de sluitseinen aangepast aan de toen geldende eis van 170mm ipv 116mm waardoor ook de zichtbaarheid ervan verbeterde.

In dienst bij de ACTS

Vijf exemplaren kwamen vanaf 1999 in dienst bij ACTS, waar ze tot 2009 in dienst zouden blijven. De locs werden geschilderd in de toenmalige ACTS-huisstijl, paarsblauw met gele band, en voorzien van de nummers 1251-1255. De 1255 werd in de huisstijl van Vos Logistics geschilderd (zwart met oranje band), aangezien ACTS in samenwerking met Vos Logistics de treindienst voor de containertreinen tussen de Rotterdamse haven en Veendam en Leeuwarden verzorgde. De overname van de locomotieven door ACTS ging in eerste instantie niet zonder slag of stoot. De NS weigerde aanvankelijk de locomotieven te verkopen en voerde de machines versneld af naar de sloper. Na tussenkomst van de rechter werden de locs van de snijbrander gered, enkele locs stonden al op het terrein van de sloper in Amsterdam Westpoort.

In dienst bij de EETC

Nadat de 1200’en bij ACTS buiten dienst gingen werden in 2010 enkele locs particulier bezit en verhuurd aan Euro-Express Treincharter (EETC) voor autoslaaptreinen. Op 19 februari 2011 werd de 1254 gepresenteerd in de nieuwe kleurencombinatie van EETC, roodbruin met gele band. Tevens was deze loc tot eind 2011 bestickerd met het logo van de dat jaar tachtig jaar bestaande Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen (NVBS). In april 2015 werd bekendgemaakt dat de autoslaaptrein niet meer zal rijden vanwege sterk gestegen kosten. Een deel van de locomotieven in onderstaande lijst heeft reeds een nieuwe bestemming gekregen. Op 26 september 2015 zijn de 1251 en 1254 van de Watergraafsmeer naar Blerick overgebracht voor stalling. De 1254 werd vanaf november 2015 (nog in EETC-kleurstelling) ingezet bij HSL Logistik. Vanwege een defecte tractiemotor is de 1254 begin 2016 echter in ‘s-Hertogenbosch gestald, in afwachting van wat er verder zal gebeuren. Van 1 november tot 31 december 2016 werd de 1254 gehuurd door Captrain.

In dienst bij Railpromo

Loc 1252 werd sinds 21 augustus 2015 verhuurd aan Railpromo en ingezet voor het Panorama Rail Restaurant. Omdat de wielbanden van de 1252 in slechte staat verkeren, werd ook de 1251 verhuurd aan Railpromo. Begin 2016 is de loc in de museumloods te Blerick omgeschilderd en terugvernummerd in 1215. Op 17 maart 2016 kwam de 1215 in de nieuwe kleurstelling (zwart / lichtblauw / wit) voor het eerst weer op de baan. De 1252 sleepte de 1215 van Blerick naar Amsterdam Watergraafsmeer. Op 23 maart 2016 werd loc 1215 gedoopt City of Amsterdam. In juni 2017 eindigde de inzet voor Railpromo van de 1251 (en de 1252 als reserve), maar sinds december 2017 is de 1251 weer onderweg. De loc is (weer) in de ACTS-kleuren geschilderd, en is door Railexperts gehuurd. De locs 1252, 1253, 1254 en 1255 werden in oktober 2018 van de Watergraafsmeer naar hun nieuwe standplaats in Blerick overgebracht.

In dienst bij Fairtrains

Sinds december 2018 wordt de 1251 verhuurd door de Stichting Fairtrains, die optreedt als voertuighouder, voor bevoegd personeel zorgt en verantwoordelijk is voor toelating op het Nederlandse spoorwegnet. De inkomsten worden aangewend voor het onderhouden van materieel in eigendom van museumorganisaties.

Hier verschillende foto’s van de 1200 serie in verschillende uitmonstering

Museumlocs

De 1201 is bewaard door de Stichting Klassieke Locomotieven en is in de oorspronkelijke turkoois uitvoering teruggebracht. De locomotief wordt ingeschreven bij EETC als 1256. De loc is in bruikleen bij het Spoorwegmuseum.
De 1202 is bewaard in de collectie van het Nederlands Spoorwegmuseum en is in de Berlijns blauwe uitvoering geschilderd.
De 1211 is tevens bewaard door het Nederlands Spoorwegmuseum als plukloc voor onderdelen voor de 1202. Vanaf eind 2011 is deze loc permanent uitgeleend aan het Bahnpark in Augsburg.
De 1218 is bewaard door de Stichting Klassieke Locomotieven als plukloc voor de 1201. In 2011 werd deze loc uiterlijk teruggebracht in de oorspronkelijke bruine uitvoering met okergele bies.
De 1221 is na de beëindiging van de actieve dienst bij ACTS als 1255 weer terug bij de Stichting Klassieke Locomotieven en bevindt zich vooralsnog in de ACTS huisstijl en het nummer 1255. Het is de bedoeling deze weer in het geel/grijs te schilderen.