Voordat het UIC-systeem vanaf 1 oktober 1964 werd ingevoerd gebruikte de NS eigen soortnamen (soortmerken, telegrafische verkortingen, verkorte benamingen) voor haar goederenwagens.
In de onderstaande lijst van soortnamen zijn de achtervoegsels K en W, die stonden voor het soort rem werk, weggelaten. Als het voorvoegsel voor de snelheid, S- of X-, tussen haakjes staat, betekent dit dat de soortnaam zowel met als zonder voorvoegsel voorkwam. Omwille van de overzichtelijkheid zijn de soortnamen van de NS gegroepeerd volgens de hoofdsoorten van het UIC en voorzien van een kort commentaar. Dit commentaar is niet bedoeld als een volledige verklaring van de oude soortnaam.
Bij nieuw in dienst gestelde wagens was de NS al vanaf 1959 begonnen met het toepassen van UIC-achtige soortnamen. Daarmee liep men in feite vooruit op de internationale invoering van het UIC-systeem. In de meeste gevallen moesten deze soortnamen vanaf 1964 toch weer worden aangepast, bijvoorbeeld: Hbs werd Gbs en Uds-v werd Tds.
INDELING van de twaalf hoofdsoorten der wagens in letter en Cijfercodes. (Het cijfer 0 als 1é cijfer van het wagennummer is gereserveerd voor particuliere wagens; zie voor indeling van deze wagens in letter-en cijfercodes).
Normale open wagens (UIC: E) of stortwagen, kiepbaar op de kop en zijdelings, met platte bodem. GTM, GTWK, GTO, GTMW, GTUW, GTU, GTUK, E
Openwagen, normaaltype, Soortletter is eerste letter v.d. nieuwe soortnaam hoofdletter E. eerste cijfer resp. eerste twee cijfers van het nieuwe wagennummer -50 , 51 ,52 ,53 ,54 ,55, 59 ,Overeenkomstige oude NS-benamingen = GT , Eds , Fds.
GTWK houten kolenwagen zonder remmershuisje
GTO stalen ORE-kolenwagen.
E van de NMBS
Speciale open wagens (UIC: F) Speciale stortwagen Fds, Eds, F-v
Openwagens, Speciaal type; Soortletter =F ; Eerste cijfer resp. Eerste 2 cijfers =6 ; Overeenkomstige oude NS -benaming = F-v , Fads.
Fds, open zelflosser
Fads Open zijlosser
F-v Kiepwagen
Normale gesloten wagens (UIC: G) met minimaal acht ventilatiegaten
FCW, CHD, X-CHE, CHDG, CHRM, CHRP,CHRK
Gesloten wagens, normaal type, Soortletter=Eerste letter van de soortnaam=G; Eerst cijfer(s) = 1 ; Overeenkomstige oude benaming = CH , Hbs ;GW .
FCW Gesloten veewagen
(X)CHE van de HSM en SS overgenomen wagens
CHDG voor graanvervoer
CH(R)M Groentewagen. Vanaf 1933 KKG ex SS
S-CHR groentewagen
Groepswagen voor stukgoederenvervoer
S-CHH, S-CHO, CHO(M), S-CHR, X-CHG, X-CHR, Ghs, Hbis
X-CHG (1947)
CHHP
S-CHO ORE-wagen
Gl-s
Speciale gesloten wagens (UIC: H)
S-CHK, X-CHGZ, Hbcs, Hbis
Gesloten wagens , normaal type, Soortletter=Eerste letter v.d soortnaam= G; Eerst cijfer(s) = 1; Overeenkomstige oude benaming = CH , Hb ;GW.
X-CHGZ voor graanvervoer, met losluiken
Hbis met gladde wanden
Hbis schuifwandwagen
Koelwagens (UIC: I) met thermische isolatie, luchtkoeling, tralievloer en ijsbak
Koelwagen: Soortletter = I; Eerste cijfer (s).=8 ; Overeenkomstig oude benaming = CHV; CHI, CHIB, S-GHI, S-CHVO, S-CHIZ, S-CHV of ibces
CHVP/ S-CHVO 10 ton
S-CHIZ voor zeevisvervoer
S-CHVO ibces ORE-koelwagen, voor vleesvervoer
Normale platte wagens op vaste assen (UIC: K) met neerklapbare wanden en korte rongen
Platte wagens; op assen, normaal type = K; Eerste cijfer nieuw = 30, 31,32,33, 34, overeenkomstige oude benaming =GZM, GZ, LW, LWB, LWG, LWP. ;HO ;H, S-LWO.
GZM zandwagen
LW rongenwagen met houten rongen
H rongenwagen met korte rongen
S-LWO ORE-rongenwagen
Speciale platte wagens op vaste assen (UIC: L)
Speciaal type; = L;Eerste cijfer =40, 41, 42,43;oudebenaming
HBU/MW; HH, HHD HO, Lacs.
HBU/MW drieassige wagen (MW=Marmerwagen)
HHW laadkistenwagen, voor 3 laadkisten
HHW geladen als demowagen
(S-)HH laadkistenwagen, voor 4 laadkisten
Lacs drieassige dubbeldekwagen,voor autovervoer
Normale platte wagens op draaistellen (UIC: R) met neerklapbare wanden en korte rongen
Op draaistellen, normaal type; soort letter = R ;Eerste cijfer = 38 of 39; Overeenkomstige naam = HTS, S-HTS ORE, (S)-HTSV
S-HTS ORE-rongenwagen
(S-)HTSV zogenoemde Allan-wagen
Speciale platte wagen op draaistellen (UCI: S)(O)
Speciaal type = S; eerste cijfers = 48 of 49; NS bezit deze wagensoort niet.
Gecombineerde open / platte wagens; soortletter O; eerste cijfers =36 of 37; NS bezit deze wagensoort niet.
Wagens met beweegbaar dak (UIC: T)
Wagens met openlegbaar dak; soort letter = T; Eerste cijfers = 56,57, 58; oude benaming = GSDW, Tb, Uds-v GRU.
GRU dekzeilwagen
Te-t roldakwagen
GLDW, Tb luikendakwagen
Tb Schuifdakwagen uit 1959
GSD schuifdakwagen
Us-z Gordijnenwagen
Uds-v Soda zwenkdakwagen
Ucs-y Silowagen
Overige wagens (UIC: U) Andere speciale wagens dan deze voorkomend in categorie
U, Ubcs, Uces, Ucs, Ucs-y:silowagen. Oude NS benaming = U, Ucs, Ld, Saad,
Sds, KWK
Overige wagens o.a. ketel-silo-en kuilwagens; Soort letter = U; eerste cijfers; =7, 90, 91, 92, 93, 96, 98, 99. De eerste twee cijfers 94, 95 en 97 zijn gereserveerd voor dienstwagens en goederentreinbagagewagens
F, H, L, S of Z
Ld Tweeassige kuilwagen
Sds vierassige kuilwagen
KW zesassige kuilwagen
Saad achtassige kuilwagen
Ketelwagen met (metalen) reservoir voor het vervoer van vloeibare of gasvormige producten(Z)
Net zoals dit in het UIC-systeem het geval is, kon dezelfde soortnaam gebruikt worden voor wagens die volgens verschillende ontwerpen waren gebouwd. Om ook de ontwerpen te kunnen onderscheiden, wordt in publicaties over dit onderwerp de soortnaam vaak gevolgd door het serienummer van de eerste wagen uit een serie wagens gebouwd volgens een bepaald ontwerp, bv. GTM 54301. De letter X betekende dat de wagen geschikt was voor 90 km/h, de S betekende 100 km/h.
Ketelwagens volgens NS
Twee Z wagens van Crosfield Chemie b.v. uit Eijsden
Deze Z van de Staatsmijnen is voor het transport van Benzeen
En deze Z voor Creosootolie
Z pottenwagenwagen voor zuur en zouten.
.
Het gebruik van nationale eigenschapsletters in het ns-wagenpark
De betekenis van de door NS gebruikte nationale eigenschapsletters is als volgt:
wagen Betekenis van de nationale zulks ter onderscheiding van
eigenschapsletterwagen
Gs-v v = 21 ton
Gs (28 ton)
Hbis-w w= met tussenwand
Hbis (zonder tussenwand)
Hbcs-v v = lang 11,6 m en 21 ton
Hbcs (12,7 m en 26,5 ton)
Kb-w en Kbs-w w = lang 13,9 m
Kbs ( 12,5 m )
Rs-v v = 42 ton
Rs =56 ton
Eds-v v = 38 m³ inhoud
Eds ( 40 m³)
T-x x = met bijbehorend dekzeil
T (schuifdak )
T-u + Ts-u u = luikendak
T ( schuifdak
T-t t = roldak
T ( schuifdak )
Fs-z + F-z. z = met klepbakken
F (= geen kiepbakken )
Uai-w w= 8 assen
Uai 6 assen
Lbs-z = ingericht voor soda-containers
Lbs voor overige autolaadkisten
KENMERKEN OP NS WAGENS GESTATIONEERD IN ZEEUWS VLAANDEREN
Ter onderscheiding van overige NS-wagens worden op NS-wagens, gestationeerd in Zeeuws-Vlaanderen, achter het eigendomsmerk “NS “, gescheiden door een liggende streep, vermeld de letters “MT “, De overige cijfer- en letteraanduidingen zijn gelijk aan die van de andere NS-wagens, met dien verstande, dat voor de NS-MT – wagens afzonderlijke nummerseries worden gebezigd
Voorbeeld van kenmerking van een NS-MT-wagen
21 RIV
84 NS-MT
102 0 102-2
Gl
KENMERKEN OP PARTICULIERE WAGENS
Particuliere wagens krijgen dezelfde kenmerken als de overige wagens, met de volgende afwijkingen:
1 Het wagennummer begint steeds met het cijfer 0
2 Achter het wagennummer met controlecijfer wordt een letter P in een vierkant geplaatst
Voorbeeld voor een 2-assige particuliere NS- ketelwagen, die 100 km/h kan rijden
21 RIV
84 NS
072 0 213- 2 in vierkant de P
Uhs
Evenals bij de overige wagens geven de eerste vier cijfers van het wagennummer de wagensoort aan:
De hoofdsoorten per particuliere wagens zijn herkenbaar aan de eerst 2 of 3 cijfers, overeenkomstig onderstaande globale indeling; eerste 2 of 3 cijfers van het wagennummer, soortnaam van het wagennummer 00 (07) Uh 050 E
01 G 051 T
02 H 052 Es
030 K 053 Ts
031 O 055 Ea
034 K 056 Ta
035 R 06 F
040-044 L 07 (en 00) Uh
045-047 S 0 I
048 Lf 09 U
049 Sf
De betekenis van de hierboven vermelde letters en van overige eigenschapsletters, voorkomende in de soortnamen op particuliere wagens is gelijk aan die van de overige wagens Dit was dus de nieuwe kenmerken op goederenwagens .
Bron: Spoorhistorie – Wilco Vermeer
Hans Nahon
——————————————————————————————
Landcode
Sinds 2006 is de betekenis van het derde en vierde cijfer veranderd. Gaven deze cijfers tot 2006 de wageneigenaar aan, nu geven deze cijfers het betreffende land aan waar de wagen ingeschreven staat. Vanaf 2006 wordt de wageneigenaar door middel van letters aangegeven:
10 Finse taatsspoorwegen VR
20 Russische Staatsspoorwegen SZD
21 Albanese Spoorwegen ALB
30 Spoorwegen van de Volksrepubliek Korea KRZ
31 Spoorwegen van de Volksrepubliek Mongolië MTZ
32 Spoorwegen van de Volksrepubliek Vietnam DSVN
33 Spoorwegen van de Volksrepubliek China KZD
43 Spoorweg Raab-Oedenburg- Ebenfurt (Gyor-Sopron-Ebenfurt) GYSEV
44 Lokaalspoorweg van Budapest BHEV
50 Oost-Duitse Spoorwegen DR
51 Poolse Spoorwegen PKP
52 Bulgaarse Spoorwegen BDZ
53 Roemeense Spoorwegen CFR
54 Tsjechoslowaakse Spoorwegen CSD
55 Hongaarse Spoorwegen MAV
61 Anzin Spoorweg ANZ
62 Zwitserse particuliere Spoorwegen SP
63 Bern-Lötschberg-Simplon Spoorweg BLS
64 Spoorweg Noord-Milaan FNM
65 Rjukan Spoorweg (Rjukan -Notodden Toeristenlijn, Noorwegen) RJK
70 Britse Spoorwegen BR
71 Spaanse Spoorwegen RENFE
72 Joegoslavische Spoorwegen JZ
73 Griekse Spoorwegen CEH
74 Zweedse Spoorwegen (Green Cargo) SJ
75 Turkse Spoorwegen TCDD
76 Noorse Spoorwegen NSB
80 West-Duitse Spoorwegen DB
81 Oostenrijkse Spoorwegen OBB
82 Luxemburgse Spoorwegen CFL
83 Italiaanse Staatsspoorwegen FS
84 Nederlandse Spoorwegen NS.
84 NS-wagens, gestationeerd in Zeeuws-Vlaanderen, dragen het eigendom NS-MT
85 Zwitserse Bondsspoorwegen SBB/CFF
86 Deense Spoorwegen DSB
87 Franse Spoorwegen SNCF
88 Belgische Spoorwegen B
94 Portugese Spoorwegen CCFP
95 Israëlische Spoorwegen IR
96 Iraanse Spoorwegen RAI
97 Syrische Spoorwegen CFS
98 Libanese Spoorwegen CEL
99 Iraakse Spoorwegen IRR
*******************************************************************
Voor zover onderstaande wagensoorten in Zeeuws-Vlaanderen mochten worden gestationeerd, worden zij als volgt genummerd:
oude NS-kenmerken nieuwe NS-MT-kenmerken eerste 3 cijfers van het wagennummer naam
24576-24998 31002-31375 CH(R)MK 102, GL
5700-8099 S-CHO 125 Gs
30000-30899 32000-32394 Hbs 151 Gbs
61651 – 66840 GTU 505 E
Telegrafische benamingen van het goederenmaterieel: Bij de diverse modellen op onze homepage komen veel afkortingen voor die vroeger voor de goederenwagens werden gebruikt. Deze letters stonden voor bepaalde wagentypes en eigenschapen ervan. Waren voor een wagen meerdere eigenschappen van toepassing, dan werden de letters achter elkaar geplaatst. Een voorbeeld: CHEW = CH + E + W ofwel een gesloten wagen met 17,5 ton draagvermogen en Westinghouse remwerk. Deze benamingen werden ook wel de “telegrafische” benamingen genoemd. De hieronder vermelde afkortingen zijn bij de NS in gebruik geweest tot 1967 toen de nieuwe RIC nummering van kracht werd. In de loop der tijd zijn er vele wagens verschenen met bepaalde kenmerken die hieronder niet alle vermeld staan. De meest voorkomende kenmerken vind u echter wel terug in deze tabel. Gesloten wagens CH Gesloten wagen (van het Franse Charrette) F Wagen voor veevervoer KGL Wagens voor luxe paarden vervoer (kende geen verder achtervoegsels) Eerste achtervoegsels bij gesloten wagens: A, B, C, D, E, U Type gesloten wagen, afhankelijk van een combinatie van het bodemoppervlak, draagvermogen en wagenconstructie. In de regel geld dat de dit bij de oudste wagens met de A (CHA) begint en dan oploopt naar gelang leeftijd. Indien aanwezig extra achtervoegsels bij gesloten wagens als aanduiding voor speciale inrichting etc.: G Ingericht voor het vervoer van los gestort graan M Wagens met meer dam 30m2 vloeroppervlak (vierassers) OT Wagens voor vervoer van onverpakt geslacht vee (veewagens voorzien van vleeshaken aan het dak) P Wagen met remwerk met P- en G-stand, waarmee geschikt voor vervoer in personentreinen en goederentreinen P Indien niet als laatste letter in de benaming: wagens voor bananenvervoer R Wagens voor groentevervoer S Wagen voorzien van rollager aspotten (in tegenstelling tot de daarvoor gebruikte glijlagers), daarmee geschikt voor 100 km/u. Y Wagens met ijsbakken met dubbele wanden en isolatie (koelwagens) YU Wagens met ijsbakken en driedubbele wanden met isolatie (koelwagens) V Wagens ingericht voor vleesvervoer (vleeshaken aan het dak in de wagen) V Bij veewagens: wagens met verdieping Laatste achtervoegsels (indien aanwezig); alle remwerk benamingen L Wagen voorzien van enkel een doorgaande luchtleiding voor het remwerk K Wagen voorzien van luchtrem met remkraan type Knorr W Wagen voorzien van luchtrem met remkraan type Westinghouse S Snelrem inrichting Voorvoegsels (werden voor de benaming geplaatst) G Gistwagen K Kaaswagen P Paardenwagen X – Geschikt voor 100 km/u (werd later aangebracht toen veel wagens verstevigd werden en rollagers i.p.v. glijlagers kregen) Open wagens: G Open wagen, er kwam minimaal een van de onderstaande letters achter: Eerste achtervoegsels bij open wagens: T Wagens met 10 ton draagvermogen H Wagens met 10 ton draagvermogen en lage zijwanden L Wagens met 15 ton draagvermogen G Wagens met 17,5 ton draagvermogen M Wagens met 20 ton draagvermogen of hoger Extra achtervoegsels voor open wagens: G, V, W, Indien aanwezig afhankelijk van bodemoppervlak, draagvermogen en wagenconstructie D Dwarsliggerwagens Laatste achtervoegsels (indien aanwezig); alle remwerk benamingen L Wagen voorzien van enkel een doorgaande luchtleiding voor het remwerk K Wagen voorzien van luchtrem met remkraan type Knorr W Wagen voorzien van luchtrem met remkraan type Westinghouse S Snelrem inrichting Zandwagens: GZ Open wagen voor zandvervoer G, K, L, M, Z Indien aanwezig afhankelijk van bodem, draagvermogen, zijwandhoogte etc. Platte wagens (rongenwagens) LW Rongenwagen met houten rongen HL Rongenwagen met ijzeren rongen en 10 tot 15 ton draagvermogen HTR Rongenwagen met ijzeren rongen op draaistellen HTS Rongenwagen met ijzeren rongen op draaistellen en 40 ton draagvermogen Achtervoegsels: G, K, S Indien aanwezig afhankelijk van bodemoppervlak, draagvermogen en wagenconstructie. W Voorzien van Westinghoude remwerk Houtwagens (schamelwagens) H Houtwagens Achtervoegsels: G Gekoppeld, voorzien van afstandsboom tussen twee wagens (reden als setjes) M Enkele wagens zonder koppelbomen Extra achtervoegsels: P, R Indien aanwezig afhankelijk van wagenconstructie, lengte van de koppelbomen etc. Speciaalwagens: MW Marmerwagens GR Rijtuigwagens (voor koetsen en karren) MK Containerwagens O Hoepelwagens GN, GNC, CGT Hekkenwagens (voor takkebossen etc.) GP Ketelwagens (niet particulier) GB Beerwagens Dienstwagens Deze kregen geen telegrafische benaming, enkel een zes cijferig wagennummer