Plan K

fotograaf Willem_90

Geschiedenis

Als vervanging van de vooroorlogse series A 7200, B 7200, AB 7300, A 7400 en A 7532 die naar de binnenlandse dienst verhuisden, en in vervolg op de rijtuigserie Plan D werden eind 1957 en begin 1958 door Beijnes dertig rijtuigen met eerste- en tweedeklasafdelingen gebouwd en afgeleverd voor de internationale dienst. De bakconstructie en de draaistellen van deze rijtuigen, die bekendstonden als Plan K, waren evenals Plan D gebaseerd op het ontwerp van de voor 1940 gebouwde bolkoprijtuigen.

De rijtuigen werden in dienst gesteld in de Berlijnsblauwe kleurstelling en werden ondergebracht in de serie A3B5 7351-7380. Als nieuwigheid waren de zittingen in beide klassen uittrekbaar om zo slaapgelegenheid voor de nacht te bieden. Ook hadden deze rijtuigen een aparte wasgelegenheid.

Na het terugtrekken van deze rijtuigen uit de internationale dienst werd de stoomverwarming verwijderd. Rond 1983 werd ook de mogelijkheid tot verwarming met 3000 volt gelijkstroom en 1000 volt 16 2/3 Hz wisselstroom verwijderd.

De rijtuigen Plan K werden tussen 1980 en 1984 buiten dienst gesteld. Van deze rijtuigen zijn er zeven bewaard gebleven. Zes van deze rijtuigen zijn in het bezit van de Veluwse Stoomtrein Maatschappij. Bij het Spoorwegmuseum is één rijtuig aanwezig dat tussen 1984 en 1993 dienstgedaan heeft als begeleidingsrijtuig van de Koninklijke trein.

Treinsamenstellingen met dit rijtuig zijn te seinarm.nl

 

Model

Dit model is uitgebracht door Fleischman (was te kort), Philotrain en Exact train

Ombouw van een plan D van Roco naar een plan K (serie AB 7351-7380).

Plan K 083 + 068 + 074 (met rechts 071) terzijde te Roosendaal Wpl, 05-05-1985
(Foto: Frank Oude Elferink)

Tekening zijaanzicht

Tekening zitplaatsen

Tekening verlichting

De donor Roco Plan D. In principe kan elk exemplaar er voor gebruikt worden.

Echter kunnen er kleine afwijkingen in de bakbevestiging zitten, zoals later zal blijken.

Deze zijn echter makkelijk te verhelpen !

De Plan D demonteren, is de eerste arbeidsgang.

Dak er af is een kwestie van nagel tussen dak en bak en hoppa, los ligt ie !

Oh ja, vouwbalgen trek je er zo af. Goed bewaren !

Door de op het onderstel zichtbare lipjes voorzichtig naar binnen te drukken met b.v. cocktailprikker, laat de bak inclusief interieur makkelijk los.

Het interieur kanvervolgens naar beneden toe uit de bak geschoven worden.

Dan het ‘glas’ er nog uit en de bak is klaar voor de volgende operatie…

… het uitsnijden van de bestaande wanden.

Dit gaat het simpelst van binnenuit, waarbij parallel aan de wand gesneden wordt, in de dwarsverbinding van het dak.

Heel rustig met weinig druk, zo een keer of 50 doortrekken, totdat je merkt, dat het dak ‘door’ is ter hoogte van de gaten voor de dakbevestiging….

… Dan zagen we de wanden in middels kap- of Roco zaagje. Doe dit haaks, en ter hoogte van het WC raam. De plot heeft voldoende wand om van deur tot deur te gaan. Echter wordt het onvermijdelijke plamuren dan een crime…

De wanden korten we later wel netjes in tot de juiste maat.

Als het goed is, kun je nu de hele wand voorzichtig naar buiten buigen. Is het nog wat weerbarstig, niet forceren, maar met het mes nog een paar keer door de snede trekken.

Uiteindelijk breekt de wand los.

De rand aan de bak kan lichtjes vlak geshuurd worden ( ontbramen ) maar niet teveel, want daar moet straks de wand tegenaan passen !

Nu kunnen we beginnen met snijden.

Eerst natuurlijk alle raampjes etc. Hoe precies, kun je zien op de Plan U pagina’s op deze site

Begin aan 1 zijde van de plot en snij de eerste twee wandlagen uit….

… maar de derde laag gebruiken we van de ‘overzijde’.

Hierdoor kunnen we twee niet gesneden kanten op elkaar plakken, wat de strakheid verbeterd !

Wel is er een probleempje ontstaan door de manier van uitsnijden van de Roco wand: Als we alle 3 lagen op elkaar zouden plakken, steekt deze wand buiten de Nog aanwezige stukjes Roco-wand. Daarom snjden we van de binnenste laag, de bovenkant gelijk met de raampjes.

Vandaar de liniaal op de vorige foto !

De wanden nadat ze uitgesneden zijn uit de plot.

De drie lagen worden op elkaar gelijmd.

De opening voor de ramen heeft een diepte van 1 mm. Hiervan is 0,5 mm voor het glas en 0,5 mm voor de raamkozijnen die men bevestigd nadat het glas is aangebracht

Als we dan eenmaal ook deze wand-laag uitgenseden hebben, kunnen we verder de sponningen er uit snijden..

De wanden nadat ze uitgesneden zijn uit de plot.

Lijkt goed, en kan gelijmd worden. Maar….

Het eerdergenoemde verschil in bakonderstellen en dito bevestiging is hier zichtbaar. Het originele glas houdt eerder op dan de binnenlaag van de plot…

En bovendien zitten de gaten voor de bevestigingsnokjes te laag…

… ook geen echt probleem, we snijden ook hier langs de lineaal een strookje af. In dit geval precies langs de onderkant van de bevestigingsgaten.

Ook blijkt, dat de positie van die gaten niet helemaal klopt, maar dat geeft niet, we leggen het originele glas als mal op de binnenwand en tekenen door de glas-gaten af op de binnenwand…

Dan snijden we de gaten uit en bewaren de uitgesneden stukjes, deze komen later weer van pas. En worden ingelijmd als de binnenlaag op de middenlaag gelijmd is.

De binnen- en middenlaag verenigd middels een oude bekende: Uhu Plast.

Uiteraard rollen we zoals bij Plan U beschreven de beide lagen stevig aan.

Even proefpassen laat zien dat ons werk tot nu toe correct is uitgevoerd.

Vervolgens ontdoen we de niet gelijmde kant van de middenlaag HELEMAAL van snijbramen. Dit gaat vrij simpel met een stukje korrel 200 op een strip aluminium. Je krijgt zo een mooie grote vlakke ‘vijl’.

Loop eventueel met een mes ht schuurresultaat nog even na.

Nu ook de buitenlaag gelijmd en met de behan-aandruk-roller-van-de-praxis heel goed aangerold !

De wand kan nu aangebracht worden in de plan D zodat deze een plan gaat worden

Proefpassen… en het is goed !!.

Ook de binnenzijde past lekker in de uitsparing van de wand.

Nu moeten de wanden eerst onder druk een 12 – 24 uur uitharden, zodat ze kaarsrecht worden en blijven !

We snijden een nieuwe bodem uitvoor de indeling van de coupes voor plan K

.

Even passen of hij op het onderstel van de plan D

De nieuwe coupe indeling met tussenwanden

We beginnen met de tussenwanden op de gravures te lijmen. Het afgeronde hoekje komt aan de buitenkant.

Daarna wordt de wand met de deuren tegen de tussenwanden gelijmd.

Daarna worden de wanden van de toiletten aan het uiteinden van de deurwand vastgelijmd.

Het past allemaal perfect op de bodem van plan D.

Het interieur. We beginnen met de achterwand waar het hoofdkussen en de rugleuning op wordt gelijmd.

Het zitkussen en de steunen hiervoor

We plakken de achterwand van de stoel tegen de tussenwand en daarna de steunen voor het zitkussen op de bodem.

Hier wordt het zitkussen weer bovenop gelijmd.

Zo ontstaat het interieur in de coupes

In de eerste klas 3 stoelen en in de tweede klas 4 stoelen

Op het dak moeten de halve dakluchters verwijderd worden.

Nieuwe halve dakluchters

.

De nieuwe dakluchters worden in het midden van de nieuwe coupes bevestigd. De donkergrijze is van de nieuwe plan K en de lichtgrijze van de oude plan D. Let op de ontluchting boven de toiletten dat deze aan de toiletzijde zitten.

De sluitlichten worden verplaatst op het dak en naast de vouwbalg worden sluitseinijzers aangebracht (Philotrain)

En zo onstaat plan K uit plan D.

Opschriften voor plan K

RIC teken Plan K had verkeerbevoegdheid in België, Bulgarije, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Italië, Joegoslavië, Luxemburg, Oostenrijk, Polen, Romenië, Tsjechoslowakije, Zweden en Zwitserland.

Nummering AB 7351-7380 vanaf 1969 computernummers (zie tabel onder)

Lengte over de buffers is 22,65 meter

Het eerste klasse bord is wit

Het tweede klasse bord is zwart

Bij de VSM op bezoek geweest om plan K en de ABC te fotograveren. Ik kreeg van Vincent Scholte een keurige rondleiding waaronder de voortgang van de restauratie van plan K. Op de foto hiernaast is te zien dat hij keurig om=nder zeil zit om het rijtuig zoveel mogelijk tegen vocht te beschermen.

We stappen naar binnen aan de kant van de tweede klas en zien dat hier de deuren afwezig zijn. Het licht in het gangpad werkt wel gelukkig.

Aan het eind zijn de drie eerste klas coupes al helemaal gerestaureerd. Je krijgt echt weer een warm gevoel als je hier binnen stapt met herinneringen aan vroeger.

De deuren zijn wel aanwezig in de laaste vier coupes.

De tweede klasse die al netjes gerenoveerd is.

De toilet aan het einde van de wagon

Het scheerhok naast de toilet. Alles was wel een beetje donker want er kwam geen daglicht binnen en ik was natuurlijk mijn groothoeklens vergeten.

Oorspronkelijk
nummer
Bouwjaar Nummers
1969
Nummers
1979/81
Nummers
1982 en 1983
Buiten
dienst
Opmerkingen AB 7351 1957 51 84 38-40 151-6 – – 1981 Gesloopt AB 7352 1957 51 84 38-40 152-4 – – 1980 Gesloopt AB 7353 1957 51 84 38-40 153-2 – – 1981 Gesloopt AB 7354 1957 51 84 38-40 154-0 – – 1970 Gesloopt AB 7355 1957 51 84 38-40 155-7 – 50 84 38-37 055-5 1984 In 1981 verkocht aan SSN;
in 1982 weer teruggekocht door NS;
in 1996 verkocht aan VSM AB 7356 1957 51 84 38-40 156-5 – 50 84 38-37 056-3 1984 Gesloopt AB 7357 1957 51 84 38-40 157-3 – – 1981 Gesloopt AB 7358 1957 51 84 38-40 158-1 – 50 84 38-37 058-9 1984 In 1981 verkocht aan SSN;
in 1982 weer teruggekocht door NS;
gesloopt AB 7359 1957 51 84 38-40 161-5 – 50 84 38-37 061-3 1984 In 2000 verkocht aan VSM AB 7360 1957 51 84 38-40 162-3 – – 1981 Gesloopt AB 7361 1957 51 84 38-40 163-1 51 84 38-30 163-3 50 84 38-37 063-9 1984 In 1981 verkocht aan SSN;
in 1982 weer teruggekocht door NS;
gesloopt AB 7362 1957 51 84 38-40 164-9 – 1982 Gesloopt AB 7363 1958 51 84 38-40 165-6 51 84 38-30 165-8 50 84 38-37 065-4 1984 In 1981 verkocht aan SSN;
in 1982 weer teruggekocht door NS;
gesloopt AB 7364 1958 51 84 38-40 166-4 – – 1980 Gesloopt AB 7365 1958 51 84 38-40 167-2 51 84 38-30 167-4 – 1980 Gesloopt AB 7366 1958 51 84 38-40 168-0 – 50 84 38-37 068-8 1984 Gesloopt AB 7367 1958 51 84 38-40 171-4 – 50 84 38-37 071-2 1984 In 1995 verkocht aan VSM AB 7368 1958 51 84 38-40 172-2 – – 1982 Gesloopt AB 7369 1958 51 84 38-40 173-0 51 84 38-30 173-2 – 1982 Gesloopt AB 7370 1958 51 84 38-40 174-8 – 50 84 38-37 074-6 1984 Verkocht aan de Stichting Brabant Rail;
geruild met Stoomclub Maldegem (België);
in 1995 verkocht aan VSM AB 7371 1958 51 84 38-40 175-5 – – 1981 Gesloopt AB 7372 1958 51 84 38-40 176-3 – 50 84 38-37 076-1 1984 In 1981 verkocht aan SSN;
in 1982 weer teruggekocht door NS;
gesloopt AB 7373 1958 51 84 38-40 177-1 – 50 84 38-37 077-9 1984 Gesloopt AB 7374 1958 51 84 38-40 178-9 – – 1982 Gesloopt AB 7375 1958 51 84 38-40 181-3 – – 1983 Gesloopt AB 7376 1958 51 84 38-40 182-1 – 50 84 38-37 082-9 1984 Sinds 1984 begeleidingrijtuig
Koninklijke trein;
collectie NSM AB 7377 1958 51 84 38-40 183-9 – 50 84 38-37 083-7 1984 Verkocht aan de Stichting Brabant Rail;
geruild met Stoomclub Maldegem (België);
in 1995 verkocht aan VSM AB 7378 1958 51 84 38-40 184-7 – 50 84 38-37 084-5 1984 In 1981 verkocht aan SGB;
in 1995 verkocht aan VSM AB 7379 1958 51 84 38-40 185-4 – – 1982 Gesloopt AB 7380 1958 51 84 38-40 186-2 – – 1982 Gesloopt

bron: stalenrijtuigen van de Nedrlandse spoorwegen

Terug naar de ombouw pagina plan D van Roco