Plan U: De Koppen
De ontwikkeling van de koppen voor Plan U.
De koppen voor de Plan U worden ontwikkeld op basis van, door Frank Oude Elferink beschikbaar gestelde, Fleischmann Plan V koppen.
Deze worden dusdanig aangepast dat ze perfect op de plots aansluiten. Daarna worden diverse andere zaken verfraaid. Als alle modificaties klaar zijn, wordt van het styrenen moedermodel een mal gemaakt, waarna er productie gietingen van gemaakt kunnen worden.
Lees verder op deze pagina wat en hoe.
Als eerste verfraaiing wordt de seinbalk aangepakt. De originele seinbalk (bovenste) heeft een te brede rand waardoor een ‘balk in balk effect’ optreedt.
Om dit te verhelpen wordt de overstaande rand heel oorzichtig met een zeer scherpe scalpel weggesneden. Waarna met een vijltje de juiste vorm en ronding hersteld wordt. 
Teruggeplaatst op de kop is het nieuwe, slanke uiterlijk goed te zien. De kop oogt gelijk een stuk minder massief. 
Vooral in zijaanzicht is het verschil goed te zien… 
…evenals vanuit dit perspectief 
Om zoveel mogelijk details in de mal te krijgen en om de lijm voor de aanpassingen beter te laten hechten, worden de originele koppen van hun verflaag ontdaan.
We gaan hier de Muscle Ovenreiniger methode gebruiken.
De koppen zijn voor deze operatie van hun seinbalken ontdaan…
Voor de oplettende kijker: De linkse kop heeft de eerste behandeling gehad… er is nog niet veel resultaat zichtbaar… 
Eerst wordt er een flinke dot schuim in een plasticzak gespoten, vervolgens wat schuim direct op de kop. Waarna de kop voor anderhalf uur in de zak verdwijnt. Het heeft zo zijn tijd nodig…
Pas Op ! Doe dit vooral buiten, draag goede rubberen handschoenen, gezichtsbeveiliging etc. Pas ook op voor vlekken op kleding. De ovenreiniger is uiterst agressief en brandbaar ! 
Na in totaal 4 van deze behandelingen, de Fleischmann lak is erg hardnekkig, is zo goed als alle verf verdwenen en houden we mooie, schone styreen koppen over. 
Dat het de moeite waard was is hier te zien. Er zit zelfs een aanzet voor de ruitenwisser en ook de houders voor de trapjes op de kop zijn nu weer zichtbaar. Ook is de ‘vouw’ (weer) te zien de de Plan V en Plan U zo kenmerkt!
Deze kop gaat het moedermodel worden voor de modellen met de kleine cabinedeur. 
De hoogte van de styreenwand wordt afgetekend op de kop. Dit wordt de hoogte waarop later de kwartrond van het dak zal komen. De kwartrond zal deels oversteken boven de kop, zodat een beter lijmvlak verkregen wordt. 
De Plan V kop ‘gescalpeerd’. Plan U heeft een veel kleinere oversteek van het ronde deel. Ook het hoge ‘voorhoofd’ van Plan V zal moeten worden afgeplat om een Plan U uiterlijk te krijgen. 
Eerst wordt een ‘noodplafond’ gelegd. Dit vormt de basis voor kleine stukjes kwartrond, samen met een aantal ribben om de contouren van het dak goed te krijgen.
Het Noodplafond inclusief alle delen die daar bijhoren wordt later verwijderd om een goed ‘lossende’ mal te kunnen maken. 
De kwartrondjes op hun plaats. Duidelijk is al te zien dat de hoekradius van Plan V niet die van Plan U is ! 
Hoewel lastig zichtbaar door de intens witte kleur van het styreen, de 4 ribben zijn geplaatst. 
Zoals in het vorige plaatje al een beetje te zien was, zien we hier dat de ronding van Plan V en Plan U dak heel goed overeenkomen ! Dit gaat goed helpen bij het verlagen van de kop.
Zo kunnen b.v. de karakteristieke ‘vouwen’ in het dak behouden blijven. 
Op eerdere foto’s is goed te zien dat over de kop een gietrand loopt. Langs deze gietrand is met een Roco zaagje een hele fijne zaagsnede gemaakt, waarna het bolle deel van het dak los komt. 
Na wat vijl en pas werk kan het zojuist afgezaagde dak iets naar achteren gekanteld weer aangebracht worden.
Hier een proefpassing met het prototype op de achtergrond.
Het materiaal van de Fleischmann koppen is overigens geen styreen maar vermoedelijk ABS, zeer taai en breukvast. Een stuk moeilijker te bewerken dan styreen. 
Een hoopje Fleischmann ABS korrels en snippers… 
…om opgelost te worden in wat Plastruct Plastic Weld. Hiermee creëren we een vullende lijm in de kleur van de originele koppen.
Om het ABS goed te laten oplossen moet het wel een nachtje staan ! 
Het afgevijlde dak wordt weer in de kop gelijmd. Uiteraard met de zonet gemaakte lijm.
De lijmnaden zijn netjes afgeplakt, zodat er met een satéprikker een ‘worstje’ lijm, dienstdoend als plamuur, overheen gelegd kan worden zonder de koppen te besmeuren. 
Fijn om te zien, dat de kier tussen dak en spanten nu verdwenen is. Het dak is zo’n 2 mm gezakt t.o.v. de Plan V 
Aan het dak is nu ook het schuin aflopende tussenstuk gelijmd. Hierop sluit later het dak aan.
Een middag lang waterproof schuren, weer vullen met ‘lijm’, weer schuren etc. levert een heel behoorlijk resultaat op !
Ook de aangepaste seinbalk is weer geplaatst… Zowaar weer een echte Plan U kop ! 
Vanuit vogelperspectief… 
En frontaal!
Uit alle gezichtshoeken kan de kop de toets der kritiek doorstaan. 
Een vergelijking met Plan V (links).
Plan V heeft de originele ‘vette’ seinbalk 
Een duidelijk verschil, maar toch zonder twijfel familie. 
Hier is het verschil in ‘voorhoofd’ wel heel duidelijk te zien. Wat 2 mm voor een verschil maakt ! 
Ook fijne details zijn behouden gebleven. Hier het ruitenwisser draaipunt. 
En de vouw in de neus. Deze is nog iets meer geaccentueerd, omdat de originele Plan V kop slechts weinig ‘vouw’ had. 
De kop ontdaan van alle hulp materiaal en constructies. Zo zal er een mal van gemaakt worden. 
De seinbalk is opnieuw gemodificeerd. De eerste variant bleek te dun te zijn.
Dit keer slechts 0.15mm aan de boven en onderkant weggehaald, waardoor het ‘balk-in-balk’ effect grotendeels verdwenen is.
Helemaal natuurgetrouw is het zo niet, maar ‘Konstruktionsbedingt’ heeft Fleischmann en dus ook wij hier concessies moeten doen. 
In vergelijking met het origineel is het verschil duidelijk te zien !
Ook geeft dit plaatje het verschil in dakhoogte mooi weer. Let wel, de rondingen zijn identiek ! 
Daar staat hij dan, stoer en frontaal ! 
De snijnaad aan de achterwand wordt straks tijdens de bouw gebruikt om het gietstuk exact op maat te kunnen maken.
Let ook op de mooie, karakteristieke vouw in de neus ! 
En profiel… Plan U of geen Plan U…
Let ook op de seinbalk. De opvallende rand is ook aan de zijkant verwijderd. Ook is het aan de kop aansluitende zijdeel zo dun mogelijk gemaakt. 
Het domein van de machinist.
Het witte styreen randje is de plaats waar later de eerste 2 lagen van het dak tegenaan gelijmd gaan worden. De laatste laag dak gaat over het styreen randje lopen, om zo een perfecte aansluiting te krijgen. 
Als referentie de pas geschilderde koppen van 2 Plan U stellen bestemd voor Slowakije te Zwolle.
Foto: Stefan van de Werken 
De koppen vanuit ongeveer dezelfde positie gefotografeerd. 
De eerste 4 koppen uit de proefgieting. 
Haarscherp gegoten. 
De ‘breekkanten’ aan de achterkant hoeven slechts nog glad geschuurd worden. Maatvoering is perfect 
In de ramen en in de seinen kunnen nog wat gietvliesjes zitten, een 2mm boortje voorzichtig er met de hand door heen draaien lost het ‘probleem’ op.
Bij de ramen met een scherpmesje voorzichtig wegkrabben. 
Tijdelijk geplaatst op het mBDk onderstel van het prototype.
Stoer he ? 
Wederom strakke lijnen waar je ook kijkt. 
Don’t do this for real 🙂 
Ook vanaf de linkerkant een echte Plan U kop !. 
De hierboven afgebeelde frontschorten zijn gemaakt uit Fleischmann Plan V front schorten.
Aangezien de koppeling bij Plan U een stuk lager is, moet eerst het ‘gat’ dischtgemaakt worden.
We doen dit door eerst 2 strips van 0.5 op elkaar te lijmen. En wel zodanig, dat er een groef overblijft aan de rand die gelijk is aan de groef in de bovenrand van de Fleischmann schort. Let Op: doe dit met niet vullende lijm of oplosmiddel. Anders worden de hoeken van de groef rond en zal het later niet onder de kop passen. 
Let ook op, dat de ‘vouw’ ook in het vulplaatje moet! 
Dan gaan we passen of de juiste ‘vouwhoek’ is bereikt.
Daarna met Plastruct het plaatje in de frontschort lijmen.
Als de lijm nog zacht is, drukken we met behulp van de kop het plaatje in precies de juiste positie. 
Duidelijk hier te zien de groef in schort en vulplaatje.
Ook de vouw is goed te zien. 
De vergelijking met Plan V. 
Vervolgens moet er op een andere plek een opening komen.
Dit gaat makkelijk met de bekende ‘veel-gaatjes-boren-en-dan-uitsnijden’ methode.
Het witte styreen kan met beleid wel in 1 keer gesneden worden, mits op de hoeken eerst een 2mm gaatje geboord wordt.
Daarna is het bijsnijden en -vijlen totdat de juiste maat is bereikt. 
Aan de achterkant worden 3 stripjes 0.3 x 2mm opgeliojmd om een streker geheel te verkrijgen. 
Deze stripjes worden steeds langer, waaardoor een mooie overlapping met de schort ontstaat.
Omdat dit een nogal bewerkelijk proces is, is besloten ook hier resin gietdelen van te laten maken.
Het in Resin gegoten eindproduct. De productie: 
60 Plan U koppen gegoten door Tilly.
Uiteindelijk zullen het er 100 worden. Dan zijn de mallen versleten… 
Van opkomers en gietvliezen ontdaan staan 60 koppen te wachten op hun afnemers.
In werkelijkheid zou dit aantal koppen goed geweest zijn voor ruim twee derde van het complete Plan U bestand.
De aandrijving en de draaistellen