NZH trams

Geschiedenis

De Blauwe Tram is de verzamelnaam van de NZH trams die tussen 1881 en 1961 in het gebied tussen Scheveningen, Den Haag, Leiden, Katwijk, Noordwijk, Haarlem, Zandvoort, Amsterdam, Purmerend, Edam en Volendam reden. De trams hadden vanaf 1924 een donkerblauwe kleur. De letters NZH staan voor Noord-Zuid-Hollandse Vervoer Maatschappij (officieel NZHVM). Met name in Leiden bestond het begrip Blauwe Tram naast de Gele Tram, de naam van de interlokale tram die tussen 1925 en 1961 de dienst onderhield van Leiden via Wassenaar naar Den Haag. De lijn werd geëxploiteerd door de Haagsche Tramweg-Maatschappij en vanaf 1927 door de N.V. Gemengd Bedrijf Haagsche Tramweg-Maatschappij, beide bekend als HTM en gevestigd in Den Haag.

Het tramnet

Het net van de Blauwe Tram reed op twee verschillende breedtes spoor.

Normaalspoor (spoorwijdte 1435 mm):
- Tramlijn Scheveningen – Den Haag – Leiden
- Leidse stadstram (incl. Oegstgeest)
- Tramlijn Leiden – Katwijk / Noordwijk
- Tramlijn Haarlem – Leiden
Meterspoor (spoorwijdte 1000 mm):
- Tramlijn Amsterdam – Haarlem – Zandvoort
- Amsterdam-Noord – ‘t Schouw – Volendam / Purmerend (Waterlandse tram, sinds 1932)
Zowel normaalspoor als meterspoor:
- Haarlemse stadstram (incl. Heemstede, Overveen en Bloemendaal)

De bloeiperiode van de NZH

In de jaren 20, 30 en 40 was de Blauwe Tram een belangrijke verkeersader in de regio. De snelle en hoogfrequente tramdiensten maakten het wonen in forenzendorpen zoals Voorburg en Overveen aantrekkelijk, een tijdperk waarin voor de meeste mensen de fiets het snelste particuliere vervoermiddel was. De Blauwe Tram heeft dan ook een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van forenzenplaatsen in de streek. Tijdens de crisistijd deed NZH aan klantenbinding door enkele malen een tariefsverlaging door te voeren. Ook bij het opkomend toerisme in de streek speelde de tram een rol. Zo verzorgde NZH in samenwerking met andere vervoerbedrijven attractieve dagtochten, zoals een gecombineerde boot-tramrondrit Amsterdam – Volendam – Marken in de zomer. Voor de strandganger stond de tram naar Scheveningen, Katwijk, Noordwijk of Zandvoort gereed. Vaak werd extra capaciteit ingezet op dagen met gunstig strandweer.

De teloorgang van de NZH

Na de Bezetting steeg het particuliere autobezit en nam de betekenis van de tram af, die steeds vaker werd gezien als een sta-in-de-weg voor het autoverkeer. In de jaren 50 was het beleid van de NZH erop gericht, de tram te vervangen door de bus, die wendbaarder was en bovendien goedkoper in exploitatie. Een voor een verdwenen de lijnen van de Blauwe Tram. De drukste lijn, Amsterdam – Haarlem – Zandvoort, werd opgeheven op 31 augustus 1957. Op 9 november 1961 reed de laatste Blauwe Tram op het traject Den Haag – Leiden. De beslissing om het trambedrijf te stoppen wordt tot de dag van vandaag nog steeds betreurd.

Museum materiaal.

Van de bijna 350 Blauwe Trams in Noord- en Zuid-Holland, ingericht voor personenvervoer met elektrische tractie, zijn er slechts 7 als museumstuk bewaard gebleven. Drie onder de hoede van de Tramweg-Stichting in Scheveningen en vier in het NZH-Vervoermuseum te Haarlem.Er zijn nu plannen om de A600 weer helemaal op te bouwen.

Het model

Trams

Er zijn vele bedrijfjes die NZH modellen hebben uitgebracht. Het begon indertijd met de Boedapester van Fairfield en menig model is daarna door verschillende producenten vervaardigd.